حمل و نقل کالای هنری و اقلام نمایشگاهی و کالاهای آسیبپذیر مستلزم تجربه و احتیاط زیادی است. اثر هنری، کالایی آسیبپذیر است، چه تابلو نقاشی، مجسمه یا وسایل عتیقه باشد. بنابراین ضروری است که تمام اقدامات احتیاطی لازم برای حمل آنها به کار گرفته شود، چه جابجایی در داخل موزه باشد یا خرید اثر هنری و یا جابجایی آن در مجموعهای خصوصی. اگرچه در موزهها متخصصانی وجود دارد که هنگام حمل و نقل آثار هنری مسئول مراقبت از آن هستند، اما در مورد همه افراد همیشه اینگونه نیست. اگر بتوانید این نوع کالاها را به طور ایمن و صحیح بستهبندی کنید، حمل آن دشوار نخواهد بود. در این مطلب چند نکته در مورد نحوه حمل و نقل آثار هنری را متذکر میشویم.
بررسی اثر هنری هنگام ارسال و تحویل
بررسی وضعیت اثر هنری پیش از بستهبندی و سپس هنگام تحویل بعد از باز کردن آن مهم است. به این فرآیند گزارش وضعیت یا condition report گفته میشود که هنگام فروش یک اثر هنری با ارزش ضروری است. گزارش وضعیت ابتدا برای تأیید این مسئله است که کالا برای حمل بسیار آسیبپذیر نیست و سپس برای اطمینان از آسیب ندیدن آن در طول حمل و نقل استفاده میشود. باید تمام ایراداتی که ممکن است کالا قبل از حمل داشته باشد (لکه، شکستگی، سوراخ و دیگر موارد)، جزئیات مجموعه قطعات و در صورت لزوم چارچوببندی آن ذکر کرده و همچنین عکسهای باکیفیتی گرفته شود که وضعیت کلی اثر را نشان دهد. این سند، مدرکی کتبی است که در صورت بروز هرگونه آسیب، نمایندگی بیمه مربوطه به آن نیاز دارد.
آمادهسازی و بستهبندی اثر هنری
آمادهسازی و بستهبندی دقیق اثر هنری بسیار مهم است تا این اطمینان حاصل شود که کالا در طول حمل به خوبی محافظت شده و با ایمنی کامل حمل میشود. گاهی شرایط نامناسب در حین حمل میتواند باعث خرابی غیرقابل جبران شود. بستهبندی باید به گونهای باشد که بتواند در برابر ضربههایی که در طول حمل وارد میآید، تغییر فرم و همچنین تغییر دما و رطوبت که بهخصوص برای رنگهای قدیمی بسیار خطرناک است، مقاومت کند.
به طورکلی سه لایه برای محافظت از اثر هنری به کار میبریم: ابتدا مادهای انعطافپذیر و از نظر شیمیایی خنثی برای محافظت از اثر هنری. سپس لایهای ضخیمتر برای جذب ضربه و در آخر کالا را به صورت سفت و محکم بستهبندی میکنیم. اگر اثر هنری مورد نظر تابلو نقاشی یا قاب عکس است، توصیه میشود از پدهای فومی ضربهگیر برای محافظت از قسمتهایی استفاده شود که در معرض آسیب از بین رفتن بستهبندی قرار دارد. پس از بستهبندی صحیح، اثر هنری باید در کانتینری متناسب با اندازه، وزن و آسیبپذیری آن قرار گیرد.
اثر هنری چه در جعبه مقوایی سفت و محکم، جعبه چوبی یا جعبههای مهروموم (با توجه به میزان آسیبپذیری آن) قرار گرفته باشد، کانتینر باید دارای لایهای محافظ و سیستم باربندی برای کم کردن لرزش، جلوگیری از حرکت و جابجایی و آسیب دیدن اثر هنری باشد. استفاده از جعبههای سفت و محکم برای محافظت از اثر هنری، بهخصوص در حمل و نقلهای طولانی مدت، ضروری است. بستهبندی این نوع کالاها بسته به نوع آن و میزان آسیبپذیری متفاوت است. کالاهای سخت و مستحکم مانند ستون، تابوت و جعبه، مبلمان عتیقه در برابر ترمز و چرخش مقاومت بیشتری دارند.
انتخاب متصدی حمل متخصص در حمل و نقل کالای هنری
اگر با حمل و نقل کالای هنری آشنایی ندارید، بهتر است متصدی حملی را انتخاب کنید که تخصص و تجهیزات لازم را داراست. اینگونه شرکتها در بستهبندی و جابجاییاشیا گرانبها و آسیبپذیر تخصص دارند. برخی شرکتها همچنین انواع خاصی از حمل و نقل با وسیله نقلیه متناسب و مجهز به فنربندی و روکش داخلی را ارائه میدهند.
اگر قصد دارید حمل و نقل آثار هنری را خودتان سازماندهی کنید، باید قیمت دقیق را از شرکتهای خدمات پستی مانند DHL یا FedEx بگیرید. شرکتهای حمل و نقل تخصصی عموماً تحت پوشش بیمه خاصی قرار دارند و شرکتهای حمل و نقل معمولی تمایلی به حمل اثری که از قبل بیمه نشده ندارند.
انجام مراحل اداری ضروری
قبل از حمل کالای گرانبها یا آسیبپذیر اکیدا توصیه میشود کالای خود را تحت پوشش بیمه قرار دهید. برخی از شرکتهای بیمه عمومی در قرارداد اصلی خود، خطر آسیب دیدن یک اثر هنری تا میزان معینی تحت پوشش بیمه قرار میدهند. اما اگر اثر هنری که قصد دارید بیمه کنید دارای ارزش بالایی است، بهتر است از شرکتهای بیمه خاصی استفاده کنید که با کار شما مطابقت دارند. بیمه خطرات مربوط به حمل و نقل و دستکاری کالا را در حین جابجایی ( گم شدن، سرقت، آسیب…) تحت پوشش قرار میدهد و همچنین در صورت امکان هزینه ترمیم آن را پرداخت میکند.
بیمه حمل و نقل
اغلب اوقات توصیه میشود که بیمه حمل و نقل بخرید، بهخصوص زمانیکه قصد ارسال آثار هنری را دارید، که به دلیل ارزش بالای این نوع کالاها است. در صورت آسیب یا مفقود شدن، خسارت وارد شده جبران میشود. در غیر این صورت، اگر تحت پوشش بیمه حمل و نقل نباشید، در صورت بروز حادثه تنها حق دریافت غرامت محدودی خواهید داشت.
همچنین لازم است در صورت حمل و نقل بینالمللی کالای هنری از مراحل اداری گمرکی که باید انجام گیرد، آگاه باشید.
لازم به ذکر است که به عنوان بخشی از فرآیند خرید یک اثر هنری، حمل و نقل توسط گالری یا کلکسیونری که اثر را میفروشد انجام میگیرد، اما در بیشتر موارد پرداخت هزینه حمل و نقل بر عهده خود خریدار است.