زعفران یا طلای سرخ یکی از ادویه‌های پرطرف‌دار در ایران و سراسر جهان است. این گیاه از دیرباز مصارف دارویی، خوراکی و صنعتی زیادی داشته است. بیش از 95 درصد صادرات زعفران متعلق به کشور ایران است که باعث شده ایران در رتبه اول صادرات زعفران جهان قرار بگیرد. اگر قصد دارید وارد حوزه صادرات زعفران ایرانی شوید، راه تجار به شما کمک می‌کند تا درباره قوانین و مقررات صادرات و گمرک این محصول اطلاعات لازم را کسب کنید. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا با تمام نکات مربوط به صادرات زعفران به عنوان یک محصول ارزشمند آشنا شوید.
شهرهای تأمین‌کننده زعفران
تولید زعفران در ایران تاریخچه چندهزارساله دارد. زعفران در فصل‌های پاییز و زمستان رشد می‌کند و در تابستان به خواب می‌رود. هوای بسیار سرد باعث کندی رشد این گیاه می‌شود و رطوبت و بارندگی زیاد در تابستان نیز باعث آسیب‌زدن به پیاز زعفران می‌شود؛ بنابراین بهترین محل برای کشت زعفران شهرهای نیمه‌گرمسیری با زمستان‌های معتدل و تابستان‌های خشک و گرم است.
ایران بیشترین سطح کشت زعفران را در سطح جهان دارا است اما با وجود این گستردگی، شهرهای جنوبی و شمالی ایران محل خوبی برای کاشت زعفران محسوب نمی‌شوند. برخی از مهم‌ترین شهرهای تولیدکننده زعفران در ایران به ترتیب عبارت‌اند از:
- خراسان رضوی: تربت‌حیدریه، مشهد، خاف، گناباد، تایباد، بجستان، زاوه و تربت‌جام
- خراسان رضوی: قائنات، بیرجند، فردوس و بشرویه
- خراسان شمالی: شهرستان فاروج، شیروان و اسفراین
- اصفهان: شاهین‌شهر، گلپایگان، نجف‌آباد، نطنز و نائین
- یزد: بهاباد، بافق، ابرکوه و مهریز
- کرمان: سیرجان، زرند، بافت، بابک و بردسیر
- سایر استان ها: فارس، همدان، قزوین، لرستان، خوزستان، سمنان
بهترین تولیدکننده زعفران در ایران
استان خراسان رضوی خصوصاً شهرستان تربت‌حیدریه بیشترین سطح کشت زعفران را در ایران به خود اختصاص داده است اما کیفیت زعفران خراسان جنوبی بسیار بهتر از خراسان رضوی است. شهرستان قائنات از توابع استان خراسان جنوبی به‌عنوان پایتخت زعفران شناخته می‌شود و بهترین زعفران را در سطح جهان دارد.
انواع زعفران صادراتی
برای دسته‌بندی انواع زعفران از تعاریف مختلفی استفاده می‌شود. محل کشت، نحوه فرآوری، نحوه پاک‌کردن و خشک‌کردن زعفران از عوامل متمایزکننده انواع زعفران ایرانی است. مهم‌ترین دسته‌بندی برای انواع زعفران شامل نگین، سرگل، پوشال، دختر پیچ و ریشه است. هرکدام از این انواع زعفران ویژگی‌های ظاهری، رنگ‌دهی، عطر و کیفیت مختص به خود را دارند و بر اساس این فاکتورها قیمت و بازار هدف آن‌ها مشخص می‌شود. مهم‌ترین انواع زعفران ایرانی عبارت‌اند از:
زعفران نگین
مرغوب‌ترین نوع زعفران ایران، زعفران نگین است. این نوع زعفران بالاترین میزان رنگ‌دهی را در بین انواع زعفران دارا است. قیمت این مدل زعفران به دلیل کیفیت بالای آن نسبت به گونه‌های دیگر زعفران بیشتر است. مراحل کاشت، برداشت و فرآوری این نوع زعفران سختی‌های زیادی دارد بنابراین در میزان کمتری تولید و صادر می‌شود که باعث بالاتر رفتن قیمت آن نیز می‌شود. انواع زعفران نگین بر اساس نوع فرآوری آن شامل سوپر نگین، نگین درجه‌دو، نگین پرسی و شبه نگین است. این نوع زعفران از لحاظ رنگ، عطر و خاصیت بسیار باکیفیت است و بهترین گزینه برای صادرات به کشورهای آسیایی محسوب می‌شود.
زعفران سرگل
زعفران سرگل یک زعفران خالص است و در بازار به‌صورت بسته‌بندی‌های یک مثقالی و یک گرمی موجود است. میزان رنگ‌دهی و طعم و عطر این زعفران نیز بسیار بالاست. بخش خامه یا همان سفیدی زعفران در نوع سرگل کاملاً حذف می‌شود و فقط بخش قرمزرنگ آن برجای می‌ماند؛ به همین علت به آن تمام قرمز می‌گویند. زعفران سرگل با نام‌های دیگری مانند زعفران سر ریشه، سر قلم و ممتاز نیز شناخته می‌شود.
زعفران پوشال
در این نوع زعفران کلاله به خامه متصل است و احتمال تقلبی بودن آن بسیار کم است. زعفران پوشال قلم دار، زعفران پوشال معمولی و زعفران پوشال ضعیف مدل‌های مختلف این نوع زعفران است. رشته کامل زعفران در این مدل کامل است و تمام خواص زعفران را دارا است. این مدل زعفران رنگ‌دهی بسیار خوبی هم دارد.
زعفران دختر پیچ
زعفران دسته یا دختر پیچ معروف‌ترین نوع زعفران ایرانی محسوب می‌شود. چون تمام رشته کامل زعفران استفاده می‌شود، قیمت این نوع زعفران نسبت به مدل‌های دیگر نسبتاً پایین‌تر است و در بین اکثریت مردم طرف‌داران بیشتری دارد. وجه تسمیه این نوع زعفران به این دلیل است که تمامی یک‌رشته (خامه و کلاله با هم) به‌صورت یک دسته کنار هم قرار می‌گیرند.
زعفران ریشه
اگر از زعفران فقط برای خواص درمانی آن استفاده می‌کنید، زعفران ریشه بهترین گزینه برای این منظور است. این نوع زعفران رنگ‌دهی مناسبی دارد و بسیار مقرون‌به‌صرفه است. بعد از جداکردن کلاله از خامه، بخش سفیدی یا خامه باقی خواهد ماند. سفیدی یا خامه و ریشه زعفران نیز در سراسر جهان کاربردها و مصارف مختلفی دارد. این نوع زعفران ممکن است با رنگ ترکیب شود و به‌عنوان زعفران مرغوب به فروش برسد. شناخت یک زعفران باکیفیت و مرغوب از نوع بی‌کیفیت و تقلبی نیاز به آموزش‌های خاص دارد.
ویژگی‌های زعفران صادراتی
برای صادرات زعفران باید ویژگی ها و استانداردهای این محصول را در کشور مقصد بشناسید. هر نوع زعفران برای صادرکردن به دیگر کشورها مناسب نیست. زعفران صادراتی باید ویژگی‌های زیر را دارا باشد تا بتواند در کشور مقصد پذیرفته شود و با قیمت خوب به فروش برسد.
- زعفران صادراتی باید از لحاظ رنگ، عطروطعم کیفیت بالایی داشته باشد
- زعفران صادراتی باید فاقد زردی یا ریشه باشد
- کلاله‌های زعفران باید سالم، درشت، بدون شکستگی و فرخوردگی باشند
- زعفران صادراتی باید بالاترین قدرت رنگ‌دهی (حدود 250 واحد) را دارا باشد
- تکه‌ها و سه شاخه کلاله اصلاً به‌هم‌چسبیده نباشند
- در انتهای کلاله‌ها هیچ‌گونه سفیدی وجود نداشته باشد
صادرات زعفران به کدام کشورها است؟
از واردکنندگان برتر زعفران می‌توان کشورهای اسپانیا (۵۴.۷ میلیون دلار)، هنگ‌کنگ (۲۰.۸ میلیون دلار)، ایالات متحده (۱۸ میلیون دلار)، ایتالیا (۱۶.۷ میلیون دلار) و هند (۱۶.۶ میلیون دلار) را نام برد. همچنین کشورهای دیگری وجود دارند که می‌توانند بازارهای بالقوه‌ای برای صادرات زعفران ایران باشند. کشورهایی مانند ویتنام، ایتالیا، تایلند، چین، تایوان، ژاپن، فیلیپین، پاکستان، مالزی و بنگلادش گزینه بسیار خوبی برای صادرات زعفران از ایران محسوب می‌شوند.
میزان صادرات زعفران از ایران
سالانه 330 تن زعفران در سراسر جهان معامله می‌شود و سهم کشور ایران از تولید این محصول حدود 310 تن است. به این معنی که عمده‌ترین تولیدکننده زعفران جهان، کشور ایران است اما سهم ایران از سود این معاملات نسبت به میزان تولید بسیار کم است.
مهم‌ترین کشورهای صادرکننده زعفران
زعفران در چند کشور دیگر نیز به میزان کم تولید می‌شود اما به‌هیچ‌وجه توانایی رقابت باکیفیت زعفران ایرانی را ندارند. کشورهایی مانند افغانستان، مصر، چین، ایتالیا، هند، کانادا، آمریکا، آفریقای مرکزی، آلمان، ترکیه، مکزیک، فرانسه و ایتالیا از تولیدکنندگان خرد زعفران در سراسر جهان محسوب می‌شوند.
صادرکنندگان برتر زعفران در دنیا در سال ۲۰۱۷ به ترتیب کشورهای ایران، اسپانیا، افغانستان، یونان و فرانسه بوده‌اند. کشورهای اسپانیا و امارات بیشترین حجم زعفران ایران را به‌صورت فله‌ای و بدون بسته‌بندی وارد می‌کنند و سپس با بسته‌بندی‌های مناسب و زیبا با نام و برند خود، آن‌ها را روانه بازارهای جهانی می‌کنند. اسپانیا سهم بسیار کمی از تولید زعفران را دارد ولی با کمک این ترفند توانسته به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین کشور در این زمینه فعالیت کند.
بهترین برند زعفران صادراتی
برندسازی برای صادرات محصولی مانند زعفران اهمیت بسیار زیادی دارد. برای خرید زعفران دیدن یک نام‌آشنا و برند معتبر، مهم‌ترین عامل برای شناخت زعفران اصل از تقلبی است. در ایران برندهای معتبر زیادی به کشت و صادرات این محصول گران‌بها مشغول‌اند. برخی از این برندهای معتبر ایرانی عبارت‌اند از زعفران سحرخیز، زعفران بهرامن، زعفران ایلیا، زعفران مصطفوی، زعفران نوین، زعفران ملل، زعفران الهی دوست، زعفران مجتهدی. این برندها سال‌های زیادی در این زمینه فعالیت مستمر داشته‌اند.
تعرفه صادرات زعفران
تعرفه گمرکی صادرات زعفران (HS CODE) باتوجه‌به وزن خالص آن متفاوت است. موارد زیر نشان‌دهنده تعرفه‌های گمرکی زعفران هستند:
- تعرفه گمرکی زعفران در بسته‌بندی کمتر از ۱۰ گرم ۰۹۱۰۲۰۱۰ است.
- برای انواع پودر زعفران، تعرفه گمرکی در بسته‌بندی کمتر از ۱۰ گرم ۰۹۱۰۲۰۲۰ است.
- تعرفه گمرکی زعفران در بسته‌بندی کمتر از ۳۰ گرم ۰۹۱۰۲۰۳۰ است.
- تعرفه گمرکی انواع پودر زعفران در بسته‌بندی کمتر از ۳۰ گرم ۰۹۱۰۲۰۴۰ است.
- زعفران در بسته‌بندی بیش از ۳۰ گرم شامل تعرفه گمرکی به میزان ۰۹۱۰۲۰۹۰ است.
هزینه ترخیص زعفران
هزینه ترخیص زعفران در کشورهای مختلف تفاوت دارد برای مثال تعرفه ترخیص در هند برای زعفران بالای ۳۰ درصد و در کشورهای حوزه خلیج‌فارس زیر ۳۰ درصد است.
قیمت‌گذاری زعفران صادراتی
این محصول در کشورهای مختلف باقیمت‌های گوناگونی به فروش می‌رسد. برای قیمت‌گذاری زعفران عوامل بسیار زیادی اهمیت دارد از جمله کیفیت و نوع زعفران. هرچه زعفران مرغوب‌تر و بهتر باشد با قیمت بالاتری به فروش خواهد رسید.
نوع بسته‌بندی نیز در بالابردن قیمت زعفران اهمیت زیادی دارد. قیمت زعفران فله‌ای با بسته‌بندی تفاوت دارد و هرچه بسته‌بندی زعفران کیفیت بهتری داشته باشد قیمت بالاتری برای فروش زعفران در نظر گرفته می‌شود. برای قیمت‌گذاری روی محصول خود باید عوامل زیاد دیگری را در نظر بگیرید از جمله موارد زیر:
- هزینه بسته‌بندی محموله زعفران
- هزینه حمل‌ونقل زعفران صادراتی به کشور مقصد
- هزینه‌های افتتاح حساب
- علامت بازرگانی
- سایر هزینه‌ها
تأسیس و ثبت شرکت صادرات زعفران
یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای آغاز صادرات انواع محصولات از جمله زعفران، ثبت شرکت صادراتی است. زعفران از جمله محصولاتی است که می‌تواند ارزآوری بسیار خوبی برای ایران داشته باشد؛ بنابراین داشتن یک برند خوب و معتبر می‌تواند بهترین کمک برای شروع صادرات محصول شما باشد. در ادامه این مطلب از راه تجار راه‌های تأسیس و ثبت شرکت صادرات زعفران بیان می‌شود.
شخص حقیقی
مدارک ثبت برند برای صادرات زعفران مختص اشخاص حقیقی شامل موارد زیر است:
- فتوکپی شناسنامه و کارت ملی
- تصویر کارت بازرگانی (درصورتی‌که از حروف لاتین استفاده شده باشد)
- فتوکپی مجوز فعالیت (جواز تأسیس، پروانه بهره‌برداری، پروانه ساخت، جواز کسب یا کارت بازرگانی و یا هرگونه گواهی فعالیت صادره از نهادهای نظارتی و حاکمیتی دولتی)
شخص حقوقی
مدارک ثبت برند زعفران برای اشخاص حقوقی عبارت‌اند از:
- تصویر شناسنامه و کارت ملی
- فتوکپی روزنامه تأسیس و آخرین تغییرات شرکت (از آخرین تغییرات شرکت نباید بیش از دو سال گذشته باشد.)
- تصویر مجوز فعالیت (جواز تأسیس، پروانه بهره‌برداری، پروانه ساخت، جواز کسب یا کارت بازرگانی و یا هرگونه گواهی فعالیت صادره از نهادهای نظارتی و حاکمیتی دولتی)
- فتوکپی کارت بازرگانی (درصورتی‌که از حروف لاتین استفاده شده باشد.)
هزینه ثبت برند و شرکت صادرات زعفران مشهد
هزینه ثبت برند و شرکت صادرات زعفران بر اساس حقیقی یا حقوقی بودن مدارک شما متفاوت خواهد بود. هزینه تأسیس و ثبت شرکت صادرات زعفران شامل حق ثبت، حق انتشار آگهی روزنامه و در شرایطی که از وکیل استفاده شده شامل حق‌الوکاله نیز است.
مشکلات صادرات زعفران
برخی از مشکلات و موانع توسعه صادرات زعفران ایران عبارت‌اند از:
- دلالي و واسطه‌گری
- ضعف سیستم بانکی به دليل وجود تحریم‌ها
- اخذ و اجراي قوانين ارزي اشتباه
مراحل صادرات زعفران ایرانی
برای صادرکردن هر محصولی باید یک سری مراحل خاص طی شود. این مراحل بر اساس نوع کالا و محصول شما و کشور مقصد. متغیر است. مراحل صادرکردن زعفران مرغوب به کشورهای دیگر عبارت‌اند از:
بازاریابی
بازاریابی مهم‌ترین و اولین قدم برای شروع صادرات محصول شما است. شما به‌عنوان یک بازرگان باید به‌خوبی از ویژگی‌های بازار هدف محصول خود اطلاع پیدا کنید و براین‌اساس کالا یا محصول خود را آماده و روانه بازارهای خارجی کنید. راه تجار به شما کمک می‌کند درباره روند بازاریابی محصول خود دانش لازم را کسب کنید.
از طریق باشگاه بازرگانان راه تجار می‌توانید با تولیدکنندگان و بازرگانان زعفران آشنایی پیدا کنید و یک گام مؤثر برای صادرات موفق محصول خود بردارید. شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی یکی دیگر از راه‌های بازاریابی محصولاتی مانند زعفران است.
خرید یا تولید زعفران مرغوب
اگر قصد دارید شروع به صادرات محصول زعفران نمایید، باید یک محصول مرغوب و باکیفیت را تهیه کنید. در بالا درباره ویژگی‌های یک زعفران مرغوب توضیحات لازم داده شد. اگر خودتان تولیدکننده زعفران هستید باید درباره انواع زعفران و زمان و نحوه برداشت زعفران صادراتی خوب تحقیق و بررسی کنید. اگر قصد خرید زعفران دارید باید یک تولیدکننده معتبر برای این منظور انتخاب کنید.
بسته‌بندی حرفه‌ای زعفران برای صادرات
بسته‌بندی یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای صادرات محصول است. زعفران برای صادرات حداکثر در بسته‌های 30 گرمی بسته‌بندی می‌شود و بیش از این میزان را به‌عنوان فله در نظر می‌گیرند. زعفران از جمله محصولاتی است که بسته‌بندی زیبا و شکیل می‌تواند ارزش آن را بالاتر ببرد و مشتریان بیشتری به خود جذب کند. بسیاری از کشورها زعفران ایرانی را به‌صورت فله وارد می‌کنند و سپس با بسته‌بندی‌های زیبا و چشم‌نواز با نام و برند خود، آن را روانه بازار می‌کنند و سود بسیار خوبی به دست می‌آورند.
داشتن گواهی استاندارد و بهداشت نباتی
محصولات خوراکی برای ورود به کشورهای دیگر باید مجوزهای لازم بهداشتی را کسب کنند. برخی از کشورها سخت‌گیری‌های بیشتری در این باره دارند و شما را ملزم می‌کنند که تمام استانداردهای لازم را برای اثبات سلامت محصول خود کسب کنید. شما باید بر اساس کشور مقصد صادرات محصول خود، تمام آزمایش‌های لازم را برای کسب مجوزهای صادرات انجام دهید.
تشریفات گمرکی و ارسال زعفران به کشور مقصد
پس از طی‌کردن مراحل بالا محصول شما برای صادرکردن به کشورهای دیگر آماده است. در این مرحله باید تمام امور گمرکی مربوط به صادرات زعفران را انجام دهید. در این مرحله فرایند ترخیص زعفران انجام شده سپس بارنامه ارسال کالا به کشور مقصد صادر شده (عموماً باتوجه‌به وزن و حجم بسته‌بندی روش حمل به‌صورت هوایی است) و پس از تهیه اسناد مربوطه از قبل اینویس، پکینگ لیست، گواهی مبنا و گواهی بهداشت نباتی به بارنامه هوایی ضمیمه شده و به کشور مقصد ارسال می‌گردد.
راه تجار تمام اطلاعات لازم درباره انجام امور گمرکی صادرات زعفران و سایر محصولات را به‌صورت یک پکیج در اختیار شما قرار می‌دهد. ما می‌توانیم از طریق ارائه مشاوره بازرگانی و امور گمرکی در طی‌کردن این مسیر کنار شما باشیم.
