ایران یکی از کشورهای مطرح در زمینه تولید خرما است. ایران 17 درصد از سطح زیر کشت خرمای جهان را به خود اختصاص می‌دهد. خرمای ایران تنوع بسیار زیادی دارد و در سطح بین‌الملل نیز طرف‌داران بسیار زیادی کسب کرده است. سهم صادرات خرما از ایران 13 درصد از تمام صادرات این محصول در سراسر دنیا است. در این مقاله قصد داریم تمام ابعاد صادرات خرما از ایران را بررسی کنیم. با شناخت قوانین و موانع صادرات خرما می‌توانید در این مسیر موفق‌تر عمل کنید.
میزان صادرات خرما از ایران
ایران بیشترین سطح زیر کشت خرما را در جهان دارد. کشور ایران سالانه بیش از 400 هزار تن خرما به کشورهای مختلف جهان صادر می‌کند. این حجم از صادرات باعث شده است که ایران به سومین کشور صادرکننده خرما تبدیل شود. کشورهای تونس و پاکستان به ترتیب در رتبه اول و دوم صادرات خرما قرار دارند.
بهترین نوع خرما صادراتی ایران
در ایران انواع بسیار زیادی از خرما در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری ایران بیشتر تولید می‌شود. بیشترین خرما به ترتیب در استان‌های کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، خوزستان و فارس تولید می‌شود. این محصول دارای میزان زیادی آنتی‌اکسیدان، فیبر و ویتامین است که باعث می‌شود خرما یکی از غنی‌ترین مواد غذایی برای همه سنین محسوب شود.
بیش از 3000 مدل مختلف خرما در سطح جهان وجود دارد که از لحاظ اندازه، طعم و رنگ با یکدیگر تفاوت دارند. از این تعداد حدود 400 گونه مختلف خرما در ایران کشت می‌شود که برخی از آن‌ها ویژگی و کیفیت لازم برای صادرات را دارند. صادرات خرمای مضافتی بیشترین سهم را در بین انواع خرما به خود اختصاص می‌دهد. خرمای استعمران، خرمای شاهانی، خرمای ربی، خرمای کبکاب (بهبهان) و خرمای پیارم (مریمی) به ترتیب بیشترین سهم صادرات خرما از ایران را دارند. خرمای پیارم به‌عنوان گران‌ترین خرمای صادراتی ایران شناخته می‌شود. بیشترین حجم صادرات خرمای ایران متعلق به صادرات خرما مضافتی است.
صادرات خرمای مضافتی
حجم زیادی از صادرات خرما از ایران را صادرات خرمای مضافتی تشکیل می دهد. این نوع خرما از مرغوبیت و کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و محبوبیت زیادی در سراسر جهان کسب کرده است. شهرستان بم به عنوان مهم ترین تولیدکننده خرمای مضافتی در ایران شناخته می شود. برداشت خرما در اواخر تابستان آغاز می شود؛ بعد از آن خرید و فروش عمده و جزئی خرما هم برای بسته بندی و صادرات شروع می شود.
صادرات خرمای ایران به کدام کشورها بیشتر است؟
خرما یکی از محصولاتی است که کاربردهای زیادی در صنایع غذایی دارد؛ بنابراین پتانسیل خوبی برای صادرات این محصول از ایران به دیگر کشورها وجود دارد. خرمای ایران به بیش از 70 کشور مختلف جهان صادر می‌شود. میزان مصرف خرما در ماه مبارک رمضان افزایش پیدا می‌کند و میزان صادرات به کشورهای اسلامی نیز بالاتر می‌رود.
خرمای ایران به بیش از 52 کشور مختلف جهان در قاره‌های مختلف صادر می‌شود. صادرات خرمای ایران به کشورهای ترکیه، چین، پاکستان، عمان، روسیه، عراق، اندونزی، مالزی، فرانسه، مراکش، ارمنستان، آلمان، انگلستان، ایتالیا، هند، آمریکا، کانادا، استرالیا، لهستان و بسیاری کشورهای دیگر انجام می‌شود.
کشور پاکستان رتبه اول در زمینه واردکردن خرمای ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد. رتبه دوم متعلق به کشور هند است. حدود 12 درصد خرمای جهان به کشور هند صادر می‌شود که باعث شده این کشور بزرگ‌ترین واردکننده خرمای جهان محسوب شود. این کشور همیشه مقصد بسیار خوبی برای صادرکنندگان خرمای ایران نیز محسوب می‌شود. صادر کردن خرما مضافتی ایران به هندوستان بیشترین حجم صادرات این محصول را به خود اختصاص می‌دهد.
سومین کشور مقصد صادرات خرمای ایران، کشور عراق است. کشور ترکیه به‌عنوان چهارمین واردکننده خرما از ایران محسوب می‌شود.
صادرات خرمای ایران به کشورهای اروپایی
بیشترین میزان خرمای ایران به کشورهای آسیایی صادر می‌شود اما همیشه کشورهای اروپایی هم مقصد خوبی برای صادرات از ایران بوده‌اند. در سال 2020 کشور دانمارک 15 درصد از کل واردات خرما از ایران را به خو اختصاص می‌داد. آلمان (12درصد)، هلند (12 درصد)، لهستان (11 درصد)، سوند (11 درصد) و انگلستان (11درصد) از خرمای ایران را وارد کرده‌اند. ایران تأمین‌کننده اصلی اروپای شمالی و چندین کشور اروپای مرکزی/شرقی از جمله سوئد، دانمارک، فنلاند، نروژ، لهستان و رومانی است. قیمت خرمای ایران رقابتی است و میانگین قیمت‌ها معمولاً کمتر از سایر کشورها است.
روش‌های صادرات خرما از ایران
ایران یکی از کشورهایی است که از لحاظ جغرافیایی دسترسی خوبی به سایر کشورها برای صادرات محصولات خود دارد. محصول خرما را با روش‌های مختلف می‌توان به دیگر کشورهای دور و نزدیک صادر کرد. نکته مهم در این زمینه نحوه و مدت نگهداری خرما است برای اینکه از خراب‌شدن محصول در مسیر پیشگیری شود.
خرما از طریق کانتینرهای باربری، خطوط هوایی و مسیرهای دریایی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای اروپایی، آمریکایی و آفریقایی صادرات می‌شود.
مشکلات و موانع صادرات خرما از ایران
خرما یکی از محصولاتی است که برای صادرات مشکلات زیادی برای صادرکننده ایجاد نمی‌کند؛ اما روند این محصول نیز گاهی با مشکلات و موانعی روبرو می‌شود. با رعایت و درنظرگرفتن نکات زیر می‌توانید روند صادر کردن خرما از ایران را سرعت بیشتری انجام دهید. برخی از موانع صادرات خرما از ایران عبارت‌اند از:
- وجود قوانین و تشریفات گمرکی زمان‌بر
- کمبود کانتینرهای یخچال‌دار برای جابه‌جایی خرما
- هزینه بالای جابه‌جایی با کانتینر سردخانه دار
- وجود رقابت جهانی و رقبای زیاد
- کمبود تبلیغات مناسب درباره خرمای ایران
- کیفیت پایین بسته‌بندی و درجه‌بندی محصول
- بالا بودن نرخ پیمان ارزی
- طولانی شدن روند جابه‌جایی محموله
- مشکلات بازگشت ارز به کشور
- عدم ثبات نرخ ارز
- ناآشنا بودن با اصول جمع‌آوری، دسته‌بندی، حمل‌ونقل و نگهداری خرما
راه‌های رفع موانع صادرات خرما
شرکت‌های معتبر صادرکننده خرما راه کارهای مؤثری برای رفع موانع صادرات خرما در نظر گرفته‌اند. با استفاده از تمهیدات این شرکت‌ها می‌توان روند صادرات را سرعت بخشید. تبلیغات یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای بالابردن میزان فروش است. شرکت‌های صادرکننده خرما تبلیغات لازم برای ارائه و فروش محصول خود در کشورهای مختلف را به بهترین شیوه ممکن انجام می‌دهند.
خرما باید در ابتدای مسیر بر اساس نوع و مرغوبیت درجه‌بندی شود. با شناخت کافی از پتانسیل بازارهای خارجی می‌توان خرماها را بر اساس کیفیت آن‌ها صادر کرد. این شرکت‌ها بهترین خرما را با بسته‌بندی زیبا و مناسب روانه بازارهای خارجی می‌کنند. برای سرعت بخشیدن به روند صادرات می‌توان واحد استاندارد و بهداشت را در همان شهر تولیدکننده خرما فعال کرد تا زمان این روند کنترل کیفیت خرما هم کاهش پیدا کند. ایجاد تعاونی برای حمایت از تولیدکنندگان خرما نیز یکی دیگر از این راه کارهای مفید است.
مجوز صادرات خرما
برای صادرکردن هر محصولی به خارج از کشور به مجوز نیاز دارید. برای صادرات باید مجوزهای لازم از جمله کارت بازرگانی را دریافت کنید. کارت بازرگانی می‌تواند به نام خود شما یا هر فرد دیگری باشد. شرکت‌هایی هم با داشتن این کارت می‌توانند امور صادراتی شما را انجام دهند.
تعرفه صادرات خرما از ایران
خرمای خشک و تر با کد تعرفه (HS code) و با شماره 08041000 در گمرک جهانی شناخته می‌شود. تعرفه صادرات خرما از ایران در زمان‌های مختلف تفاوت دارد. بر اساس میزان نیاز بازار این تعرفه نیز قابلیت تغییر را دارد. به طور معمول تعرفه صادرات خرما از ایران صفر است و بدون پرداخت هزینه تعرفه می‌توان خرما را به کشورهای مختلف صادر کرد.
در زمان‌هایی که صادرکردن خرما باعث بالارفتن قیمت‌ها در بازار شود، ستاد تنظیم بازار صادرات این محصول را محدود یا ممنوع می‌کند یا عوارض خاصی برای آن قرار می‌دهد.
قیمت‌گذاری خرما برای صادرات
یکی از نکات مهم برای صادرات خرما قیمت‌گذاری است. قیمت خرما باید به‌گونه‌ای باشد که قابلیت رقابت با رقبای ایرانی و خارجی را داشته باشد. برای قیمت‌گذاری روی محصول باید نکاتی را در نظر بگیرید تا یک قیمت واقعی و معقول روی محصول خود بگذارید.
مهم‌ترین نکته برای قیمت‌گذاری خرما، کیفیت آن است. همان‌طور که گفته شد خرما دارای کیفیت‌ها و مدل‌های بسیار زیادی است که هرکدام کاربردهای خاص خود را دارند. بعضی از خرماها کیفیت بالاتری دارند و فروش و طرف‌داران بیشتری در سطح جهان داشته‌اند؛ بنابراین قیمت بالاتری خواهند داشت.
یک نکته مهم دیگر برای تعیین قیمت خرما، نوع بسته‌بندی آن است. هرچه کیفیت و ظاهر بسته‌بندی خرما بهتر باشد قیمت بالاتری خواهد داشت؛ بنابراین می‌توان برای بالابردن قیمت محصول روی نوع بسته‌بندی آن هم بیشتر کار کرد. نوع بسته‌بندی خرما در بازاریابی بهتر محصول به شما کمک خواهد کرد. بسته‌بندی مناسب روی نگهداری بهتر خرما نیز تأثیر بسزایی دارد.
شناخته شده بودن برند خرما نیز روی قیمت آن تأثیر دارد. برای معروف شدن یک برند باید تبلیغات خوبی در کشورهای مقصد داشته باشید تا مصرف‌کنندگان محصول شما را به‌خوبی بشناسند و با نام و کیفیت آن آشنا شوند.
شرایط و قوانین صادرات خرما از ایران
قوانین کشورهای مختلف در خصوص صادرکردن خرما به آن‌ها تفاوت‌هایی با هم دارد. لازم است قبل از اقدام به صادرات حتماً تمام قوانین صادرات و واردات کشور مقصد را به‌خوبی مطالعه کنید و طبق آن‌ها محصول خود را برای صادرات مهیا کنید. بررسی قوانین کشور مقصد باعث می‌شود هزینه‌های اضافی برای ارجاع محصول به شما تحمیل نشود.
کشورهای اروپایی سهم زیادی از صادرات خرمای ایران را به خود اختصاص می‌دهند و درعین‌حال سخت‌ترین قوانین را برای واردکردن مواد غذایی از جمله خرما دارند. صادرکنندگان ایرانی باید حتماً تمام نکات برای بررسی سلامت و بهداشت محصول را قبل از ارسال تحت استانداردهای اتحادیه اروپا مورد بررسی و تأیید قرار دهند.
رعایت استانداردهای زیر برای بالابردن کیفیت محصول برای صادرات لازم است:
بهداشت و سلامت محصول
تمام مواد غذایی از جمله خرما باید تمام استانداردهای سلامت را برای واردشدن به کشورهای دیگر دارا باشند. خرما از لحاظ میزان آلاینده‌ها هم باید مورد تأیید قرار بگیرد. مهم‌ترین آلاینده در مورد خرما بقایای آفت‌کش‌ها، موجودات میکروبیولوژیکی، اجسام خارجی (مانند حشرات)، مواد نگهدارنده و افزودنی‌های غذایی است.
قبل از صادرات خرما باید تمام آزمایش‌های لازم برای عاری بودن از این آلاینده‌ها انجام شود. اطمینان حاصل کنید که تمام آزمایش‌های مورد تأیید کشور مقصد را قبل از صادرات به‌درستی انجام داده‌اید.
بسته‌بندی محصول
محتوای بسته خرما باید با میزانی که روی آن قید می‌شود برابر باشد. روی برچسب محصول باید تمام ویژگی‌های خرما نوشته شود. از جمله خشک و تر بودن خرما، نوع خرما، وزن جعبه، کشور و نام تولیدکننده. بهتر است تاریخ برداشت خرما هم روی جعبه محصول قید شود. وضعیت فرآوری شدن یا ارگانیک بودن خرما باید روی بسته‌بندی مشخص شود در غیر این صورت خرما طبیعی محسوب می‌شود. اگر خرما در کشور دیگری بسته‌بندی می‌شود باید تولیدکننده و بسته‌بندی کننده محصول از هم متمایز شوند.
شرایط نگهداری خرما
خرما یکی از محصولات غذایی حساس است که باید در شرایط مناسب و مساعد نگهداری و حمل شود. خرما بعد از برداشت باید در محیطی با دمای پایین و رطوبت کم نگهداری شود تا از ایجاد سموم قارچی و کپک پیشگیری شود.
هدف‌های صادرات خرما از ایران
خرما یکی از محصولات پرکاربرد و پرطرف‌دار در سراسر جهان است. خرما به جز مصرف معمول خود کاربردهای دیگری هم دارد. امروزه خرما به‌عنوان جایگزینی سالم برای شکر در صنایع غذایی به کار برده می‌شود. از این محصول برای تهیه بسیاری از شیرینی‌ها، کیک‌ها و دسرها استفاده می‌شود. خرما در خارج از ایران در صنایع مختلف کاربرد دارد از جمله:
- تنقلات میوه‌ای: خرما به دلیل بافت منسجمی که دارد گزینه خوبی برای تولید انواع تنقلات سالم است. تولیدکننده‌ها از خرماهای ارگانیک و خمیر خرما برای تهیه میوه خشک یا فروت بار استفاده می‌کنند.
- غلات صبحانه: امروزه تولیدکنندگان غلات صبحانه به‌جای میوه‌های حاوی شکر از میوه‌های طبیعی مانند خرما استفاده می‌کنند. خرمای خرد شده برای غلات صبحانه استفاده می‌شود که گاهی اوقات برای جلوگیری از چسبندگی با آرد پوشانده می‌شود.
- صنعت نانوایی: در شیرینی‌پزی و قنادی و نانوایی از خمیر خرما برای تولید شیرینی‌های مختلف استفاده می‌کنند. از خمیر خرما به‌عنوان پرکننده هم استفاده می‌شود.
- سایر کاربری‌ها: سایر کاربران محصولات خرما شامل تولیدکنندگان شیرینی (به‌عنوان‌مثال خرما با روکش شکلاتی و آجیلی یا توپ‌های انرژی با خرما) و تولیدکنندگان محصولات نوآورانه مانند کره خرما هستند. محصولات خرما نیز به‌عنوان جایگزین قند برای مصارف خانگی بسته‌بندی می‌شوند، مانند پودر خرما یا شربت خرما.
بازاریابی صادرات خرما
خرما یکی از محصولاتی است که بازار خوبی در سایر جهان دارد. بازار هدف این محصول فقط کشورهای اسلامی و ماه مبارک رمضان نیست؛ بلکه کشورهای اروپایی و آمریکایی هم در سراسر طول سال از خرما استفاده می‌کنند. با شناخت دقیق از بازار خرما می‌توانید در این عرصه موفق به فروش محصول خود شوید.
بازاریابی مهم‌ترین گام برای فروش یک محصول است. شناخت پتانسیل بازارهای خارجی و سلیقه مردم در این راه اهمیت زیادی دارد. شما باید بر اساس نیاز و سلیقه مردم کشور موردنظر خود، محصول را آماده عرضه کنید. نوع بسته‌بندی خرما نیز در جلب نظر خریداران اهمیت زیادی دارد؛ هرچه بسته‌بندی جذاب‌تر باشد فروش بیشتری خواهید داشت.
بازار خرما بسیار رقابتی است و شرکت‌های بسیار زیادی در زمینه صادرات این محصول در سراسر جهان فعالیت دارند. بهتر است ابتدا درباره تمام جوانب کار اطلاعات لازم را کسب کنید و سپس با آگاهی کافی وارد این عرصه شوید. شاخت رقبا به شما کمک می‌کند که از شیوه‌های موفق آن‌ها الگوبرداری کنید و در مسیر موفقیت قرار بگیرید.
سخن آخر
در این مقاله سعی شد نکات مهم درباره جوانب صادرات خرما شرح داده شود. اگر به صادرات علاقه‌مندید می‌توانید دیگر مقاله‌های سایت ما را در این زمینه مطالعه کنید. شناخت تولیدکنندگان یکی از مهم‌ترین قدم‌ها برای آغاز روند صادرات است. باشگاه بازرگانان شما را به تولیدکنندگان خرما و سایر محصولات مرتبط می‌کند.
